خرید اینترنتی کتاب آشنایی با فقه (شعبانی)

چکیده درس آشنایی با فقه

فصل اول- بخش اول (وقف):

و هو تحبیس العین و تسبیل‌المنفعه: یعنی وقف حبس و نگه داشتن عین مال و رها کردن منفعت آن در راه خداوند.
تسبیل، به معنای رها کردن و مباح کردن منفعت وقف برای استفاده موقوف‌علیهم است.
صغیر وقف دو قسم صریح و غیر صریح است که صیغه صریح مانند وَقَفتُ وقف کردم و صیغه غیر صریح مانند«تصّدَّقّتُ » که برای دلالت بر وقف به قرینه نیاز دارد.
قانون مدنی این نظریه را که وقف با ایجاب و قبول واقع می‌شود، را پذیرفته است.
وقف را به اعتبار موقوف‌علیهم و جهت وقف، به عام و خاص تقسیم کرده‌اند.
وقف عام، به موردی گفته می‌شود که مال بر جهات عمومی یا بر عنوان‌های عامی که مصداق آن غیر محصور است، وقف شده است.
وقف خاص، وقف بر اشخاص محصور معین است، مانند وقف بر اولاد واقف یا کارگران کارخانه.

مراد از قصد قربت بر امتثال امر مولی در انجام مأموریه است.
امام خمینی(ره): اقوی این است که اعتبار قصد حتی در وقف عام شرط نیست اگر چه احتیاط اقتضا می‌کند که قصد قربت را در وقف عام و خاص لحاظ نکنیم.
در مورد وقف خاص، قانون‌گذار قبض طبقه اول از موقوف‌علیهم را کافی می‌داند.
ظاهر ماده قانون این است که قبض متولی مقدم بر حاکم است و مقام عمومی در صورتی دخالت می‌کند که وقف متولی نداشته باشد، متولی نتواند مال موقوف را قبض کند.
در صحت وقف، قبض شرط است وقبض باید با اذن واقف صورت پذیرد.
در وقف خاص، قبض موقوف‌علیهم معتبر است و قبض طبقه اولی از بقیه طبقات کفایت می‌کند.
در قبض، فوریت شرط نیست، پس اگر عینی را در زمانی وقف نماید، سپس آن را در زمان متأخری به قبض بدهد کفایت می‌کند و وقف از وقت قبض تمام می‌شود.

فایده علمی این که قبض، شرط صحت وقف است یا شرط لزوم آن در نما و افزایشی که در فاصله زمانی میان قبض و عقد وقف حاصل می‌گردد، ظاهر نمی‌شود.
شرایط وقف:1- قبض  2- تنجیز   3- دوام     4- اقباض    5- وقف نکردن برخود.
از نظر امام خمینی (ره): وقف کودک اگر به ده سالگی برسد، صحیح نیست.
قبول تولیت، متولی را پای بند می‌کند و حق ندارد پس از قبول صحت، استعفا دهد، بنابراین متولی را نباید به منزله وکیل واقف پنداشت.
عزل متولی در اختیار واقف نیست و حاکم در صورت خیانت، اختیار عزل او را ندارد و تنها می‌تواند امین به او اضافه کند.
اگر متولی فاسق گردد، خود به خود، از تولیت برکنار می‌گردد.
واقف می‌تواند بر متولی ناظر قرار دهد که اعمال تولی بر تصویب یا اطلاع او باشد، پس به دو گونه است: اطلاعی و استصوابی.
شرایط موقوف علیه عبارت است از: 1- وجود داشته باشد. 2- اهلیت برای تملک داشته باشد.3- وقف کردن بر او جایز باشد. 4- معین باشد.

وقف کردن برکسی که در ابتدای وقف وجود ندارد، صحیح نیست.

مسلمان نمی‌تواند چیزی را بر کافر حربی، اگر چه خویشاوند او باشد، وقف کند. اما بر کافر ذمی، هر چند بیگانه باشد می‌تواند وقف کند. همچنین وقف بر یهود و نصاری جایز است. اما وقف بر معابد یهود ونصاری صحیح نمی‌باشد.
شرایط مال موقوف: 1- عین باشد 2- مملوک باشد  3- قابل انتفاع بودن با بقای عین  4- امکان به قبض دادن مال موقوف وجود داشته باشد.
اگر شخصی مالی را بر اولادش وقف کند، فرزندان دختر و پسر و خنثی شریک هستند و مال را بینشان به طور مساوی تقسیم می‌کنند (دیدگاه امام خمینی ره).
اگر طبقه اول از موقوف علیهم، وقف را اجاره دهند و پیش از پایان یافتن مدت اجاره از دنیا بروند، باطل بودن اجاره در مدت باقیمانده کشف می‌شود.